گلیم بافی

فرش گلیم ها عموما با نقوش شکسته (هندسی) بافته می گردند.این نقوش اضافه مشتمل بر لوزی، سه گوش، چهار گوش، گونه های گل، بوته، ترمه، شش گوش، گونه های حیوان‌ها اهلی و درنده و نیز بخش اعظمی از نقوش دیگر میگردد.دیرین ترین فرش گلیم بافته گردیده در مصر به دست آمده.اما در کشورهایی مانند هند، چین، افغانستان، پاکستان و دیگر سرزمین های خاورمیانه بافت فرش گلیم چهره میگیرد . 

قالیشویی در مشهد

گلیم بافت ها اشکال گوناگونی دارا هستند که می شود به گلیمچه، مسند، خورجین، ورنی، جوال و…اشاره نمود.در میهن ما جمهوری اسلامی ایران بیش تر فرش گلیم ها در استا ن های عجم، مشهد، کردستان، یزد، اردبیل،گرگان،کرمان، بلوچستان، آذربایجان و…بافته میگردند.فرش گلیم های میانگین معمولا دارنده بعد ها یک متر در دو متر، مسندها ۱۵۰در۱۰۰ و پادری ها در بعد ها ۹۰در۶۰ میباشند.فرش گلیم های اهل ایران به دو طرز: کرباس و صوفی نیز در دارهای عمودی یا این که ایستاده، افقی یا این که زمینی بافته میشوند.

یک فرش گلیم بافته گردیده دربرگیرنده اجزای پایین میگردد:

گیس باف یا این که زنجیره بافی،گوشه سپید رنگ و یا این که طبق ذوق و سلیقه خویش بافنده، شیرازه، ملیله کاری، کناره معمولی، لبه یار متن، موضوع وخود نقش.گلیم هرسین که مرتبط با استان کرمانشاه میباشد از آوازه خاصی برخوردار‌است.

گلیم ورنی که مرتبط با استان آذربایجان میباشد ظاهرا مانند فرش اما فاقد پرز می‌باشد که روی این دسته فرش گلیم ها نقش پررنگ تولید می‌نمایند و امروزه در بازار جور ماشینی آن به اسم گلیم – فرش جان دار میباشد.

فرش گلیم دورو مرتبط با استان اردبیل میباشد که هر دو طرفش به یک صورت میباشد که از تنوع رنگ و نقوش متعددی برخوردار‌است.

فرایند بافت گلیم
اولیه مرحله بافت فرش گلیم چله کشی میباشد.برای این مراد پس از گزینش دار نخست دو حرفه طناب با فواصل دلخواه به موازات ذیل دار دستگاه گلیم بافی بسته میشود که در اصطلاح چله کشی با تیتر زه دار آیتم به کارگیری قرار میگیرد آن گاه رمز نخ پنبه ای که دارنده نازکی یا این که ضخامت متبوع بوده و تا قبل از اینً به طور گلوله در آمده به منتها الیه سمت راست یا این که چپ پایین دار گره زده می گردد آن گاه گلوله نخ را از پشت اولی زه دار و از جلوی دو‌مین زه دار عبور داده و از روی سردار به پشت می‌برند و از ذیل دار بیرون میکنند.

بعداز چله کشی نوبت به بستن کوجی می‌گردد که قطعه چوبی استوانه ای صورت به قطر نسبتاًً چهار سانتی متر و طولی متساوی پهنا گلیم بافی میباشد.کار زنجیر بافی در پیشین از بافت فرش گلیم چهره می‌گیرد و به بافنده قابلیت می‌دهد تا کار بافت با سرعت بیشتری انجام گیرد.

بعداز آخر چله کشی لازم میباشد ترتیبی انجام گردد که چله های دوانده گردیده در جای خویش اثبات بمانند؛ چون در زمان بافت چرا‌که برای تولید تراکم در بافت و اضافه فشرده شدن پودها بر نصیب بافته گردیده ضربه وارد می گردد و معمولاً مبتنی بر طرح، ضربات دفتین تنها بر یک‌سری چله وارد می‌آید و موجب اشکالاتی خواهد شد یکی شیوه های معمول جهت پیشگیری از بروز این انواع این میباشد که روی چله ها پاره ای چسب مالیده می‌گردد تا چله ها نتوانند جنبش نمایند(dot)

طرز بافت
ساخت گلیم معمولاً با بافت یک‌سری رج معمولی که نزد بافندگان به گیس بافی آوازه داراست شروع میشود برای این فعالیت حدود ۱۵ تا ۱۶ سانتیمتر از اولِ چله ها به مراد ریشه در لحاظ گرفته شده‌است و بعد از آن یه خرده از فرش گلیم با نخ از مدل چله به طور یکی‌از دربین بافته می‌گردد.

گهگاه نیز بافندگان برای این نصیب از نخهای رنگی به کار گیری می‌نمایند و کار بافت را به طور دو تار از رو و دو تار از ذیل انجام میدهند و بعداز بافت هر رج بطور معمولی دو رج نیز بافت زنجیره ای به اولِ گلیم میافزایند و به‌دنبال آن کار اصلی بافت را انجام میدهند بعداز نصیب زنجیرهای گلیم بافت اصلی آن انجام می پذیرد و بافنده طبق نقشه یا این که اثر ذهنیات خویش، نخ های رنگی را که تا قبل از اینً به طور گلوله درآمده از لابه لای تارهای گلیم عبور میدهند.

لازم میباشد برای هر رج بافته گردیده دفتین زده شود طرز درست دفتین زدن در گلیم بافی اهمیت متعددی دارااست برای این فعالیت لازم میباشد بافنده گونه دفتین را طوری نگه داراست که مسافت آرنج تا مچ دست به طور کاملً افقی قرار گیرد و دفتین با جنبش مچ دست بالا و ذیل برود.قابل ذکر میباشد که تارهای فرش گلیم که معمولاً از نخ پنبه ای میباشد مدام پاره ای بیش تر از اندازه فرش گلیم بریده میگردد.